CHỨNG NGUYÊN KHÍ HƯ YẾU Ở TRẺ EM

Khái niệm

Chứng nguyên khí htf yếu ở trẻ em lả chi tiên thiên của trẻ em phụ bẩm bất tức hoặc ốm lâu mát sự điều dưỡng, công nâng Tạng Phủ bị suy thoáỉ, sức chổng bệnh giảm dẫn đẾú chứng hậu này.

Biểu hiện lâm sàng chủ yếu gồm cố: ’^:

. Trẻ sơ sinh chưa đầy tháng, vừa iọtìòrig mẹ thỉ tĩên thiên thai bẩm bất túc, cd chứng trạng sau khi sinh rá thể trạng tìlih thần khiếp Tihược, hơi thở yếu ớt, tiếng khóc nhỏ khẽ, sắơ mật tráng bệch, mối và móng tay chân sắc nhạt, chỉ vătì nhạt;

. Tiểu nhi ốm lâu mất sự chãm sóc nuôi dưỡng, cd chứng trạng sắc mật ứa vàng khống tươi, da dẻ gày còm, lông tổc khô ròn, tỉnh thần khống mạnh, mệt môi hay nầm, lười ăn bú, tiểu tiện trong dài, đại tiện lỏng loãng, mạch Nhu Tế, chi vãn sác nhạt.

Chứng nguyên Khí hư nhược ở trẻ em thường gặp trong eốc bệnh sơ sinh không bắt vú, sơ ánh đại tiện không thống, sơ sinh tiểu tiện không thông, tiểu nhi Cam chứng.

Cần chấn đoán phân biệt với các chứng Tiểu nhi dương^llỉĩí hư nhược, chứng Tiểu nhi Thận khí hư nhược. ⁽' '' 3-^>-^:

Phân tíéh

Chứng nguyên khí hư nhược ở trẻ em có thể jcuát hiện trong

nhiều tật bệnh thuộc Nhi khoa, biểu hiện lâm sàng đều có đặc điểm và phép chữa cũng không giống nhau, càn phân tích.

Như sơ sinh không bát vú xuất hiện trong chứng nguyên khí hư nhốđc, bíeu hỉệri Éần ếẩngsáu khl- Ểọt lòng đứdc hai ba ngày không bắt bú hoặc bặt; vú ỵếu ớt, hình thể tinh thần khiếp nhược, hơi thở nhỏ khẽ, tiếng khóc thấp nhỏ, chân tay không ấm, sắc mặt tráng bệch, môi nhạt, chỉ vãn không rõ ràng; Đây phần nhiều đứa trẻ sinh ra chưa đủ tháng, tiên thiên thại bẩm bất t.úc, nguyên khí hư yếu; Hoặc do khó đẻ, trệ sản, quá trình đẻ qủá dài đến nỗi nguyên khí tổn thương, phép chữa nên bồi bổ nguyên khí, sử đụng bài Đệe sâm thang (Thập dược thần thư) aau đd cho uống Tứ quân thang (Hòa tễ cụơ phương) để kiện Tỳ bổ hư, khiến cho nguyên khí hòi phục dần dàn.

Lại như trẻ sơ sinh đại tiện hai, ba ngày không thông thuộc chứng nguyên khí hư nhược, sác mặt trắng bệch, thần khí khiếp nhược, -tiếng khóc yến ớt vô lực, miệng lưỡi trơn nhuận, chỉ văn nhỏ sắc nhạt; đây là do , thể trạng người mẹ vốn yếu, phú bẩm đứa trẻ bất túc hoặc là đẻ khó nguyện khí bị tổo thương, khí cơ khống vận chuyển đến nỗi nhu động ở đường ruột vô lực, phép trị nên bối bể nguyên kbí, sử dụng Độc sâm thạng để ích khí phù nguyên, tiếp theo dùng Yểm tề pháp 64íí ấu tập thành) hoặc Mật tiễn đạo pháp (Thựơng hàn luận) để khoi cho đi đại tiện.

Trẻ sơ sinh tiểu tiện không thông gặp trong chứng nguyên khí hư nhược, thường là sau khi sinh hai ngày vẫn. chưa thấy tiểu tỉ4iv^yồ ỉại ^mật trắng môi nhạt, thể trạng tinh thần mệt mỏi, tiếng khóc yếu, miệng lưỡi trơn nhuận, chỉ vặn đỏ nhạt . V.Ỵ., Đây là thai bẩm bất túc, nguyên khí suy vi, khí hóa không tuyên thông, thủy đạo không thông gây nên, phép trị nên. bồi lỊguyên khí, ôn hóa lợi thủy, dùng Độc sâm thang hòa Ngũ linh tán (Thương hàn luận) cho uống. "Hếu nhi Cam chứng xuất hiện trong cbứng nguyên khí hư nhược, mặt vàng gày còm, đầu to cổ bé, lông tóc khô ròn, mỏi mệt thích nậm, lười ăn bú, bụng trướng đầy, lòng bàn tay chân nóng, S-Ó lúc nôn mửa, có lúc ỉa nhão, mạch Nhu Tế, chỉ văn nhạt trệ; Đây là do ăn bú không điều độ; Tỳ VỊ ngấm ngầm tổn thương, tinh vi thủy cốc không vận hóa được, khí huyết Tạng Phủ không được nhu dưỡng lâu ngày thành nguyên khí suy yếu gây nên chứnẹ này, phép điều trị nếu hư, thực cùng xuất hiện, có thể công bổ cùng dùng, cho uống Phì nhi hoàn (Y tôn kim giám)-, Nếu như thể trạng gày còm mệt mỏi, hiện tượng hư bộc lộ tất cả, nên nghĩ đến coi trọng bổ Tỳ, có thê’ dùng Nhân sâm khải tỳ hoàii iỴ tôn kim giám) hoặc Sâm linh bạch truật tán (Hòa té cục phương).

Chứng nguyên khỉ hư nhược phần nhiều gập ở trẻ sinh thiếu tháng hoặc đẻ khó, biểu hiện lâm sàng hình thể tinh thần hư khiếp tình thần bạc nhứợc, sác mặt không tươi, lông tđc khô rim, tiếng khó thấp nhỏ.

Chứng này còn có thể gặp trong nhiều tật bệnh của trẻ em, nếu phát triển đến giai đoạn nguyên khí hư nhược, tiên lương bệnh tình khá nghiêm trọng, trong quá trình diễn biến phát triểìi cơ chế bặnh, thường thấy kèm theo ba tình huống:

Sự hổa sinh của huyết phải nhờ vào tác dụng của khí, khí thịnh thì công năng hóa sinh của huyết mới mạnh; Khí hư thỉ công năng hđa sinh của huyết sẽ yếu; Bởi vậy, nguyêri khí hư yếu thường ctí thể tiến thêm một bước dẫn đến huyết hư, có các chứng trạng đoản hơi yếu sức, sác mặt không tươi, váng đầu hoạ mát, hồi hộp không yên, mất ngủ hay quên, môi và móng tay chân sác nhạt, chân tay tê dại, mạch Tế vô lực, chất lưỡi nhợt bệu v.v.

Khí chủ sự sưởi ấm. Con người sở dĩ duy tri được thể ôn chủ yếu dựa vào tác dụng sưòi ấm của khí, nguyên khí hư yếu, tác dụng làm ấm áp thất thường sẽ xuất hiện các chứng thể trạng

lạnh sợ lạnh chârttay không ẵm.

Nguyên khí suý sụp, hoạt động sinh lý Tạng Phủ toàn thấn giảm sút, sự sinh trưởng phát "dục chậm chạp còn có thể xuất hiện chứn&huyết đi đình trệ. thủy dịch ứ đọng và nhiều bệnh biến khác, khi lâm sàng, rất nên chú ỵ. .

Chẩn đoán phân biệt

Chứng tiểu nhi dương khí hư nhược với chứng nguyêri khí hư nhược ở trẻ em, cả hai đều đều chỉ cơ năng Tạng Phủ suy thoái, năng lực chống đỡ hạ thấp dẫn đến Hư chứng; nguyên nhãn và bệnh cơ giống nhau, chứng trạng lâm sàng gần như nhau, như cáe ẹhứng sác mặt tráng bệch, thiểu khỉ biếng nói, tiếng khóc thấp khẽ, mỏi mệt yếu sức, tự ra mồ hôi, hễ hoạt động thì bệnh nặng thêm, chất lưỡi nhạt mạch Hư vồ lực v.v.

Nhưng nguyên khí hư nhược là chỉ đơn tìvuần cơ năng suy thoái, mà chứng dương khí hự nhược không chỉ có cơ năng suy thoái mà còn dọ Dương không chế được Ảm, hàn từ trong sinh ra, lâm sàng còn có thể thấy các chứng trạng sợ lạnh tay chân lạnh, sắc mật tối xạm, miệng nhạt không khát, tiểu tiện trong dài, mạch Trầm Tri, chất lưỡi tím tái v.v. Hai chứng có thể dựa vào đó mà phân biệt.

Chứng Thận khí hư nhược ở trẻ em với chứng nguyên khí hư nhược ở trẻ em, cả hai là Hư chứng. Thận là gốc của tiên tHién, là nguồn của sinh mạng, chứa âm mà ngụ cđ chân dương, đối vối mỗi một Tạng Phủ có tác dụng nhu nhuận, tư dưỡng và sưởi ấm. Nguyên khí do tinh của tiên thiên hóa sinh ra, nó là động lực cho mọi hoạt động sinh mạng của con người, mỗi một tạng phử của con người được sự kích động thúc đẩy của nguyên khí, mới cổ thể tự phát huy được tác dụng khác nhau, vì thế hai thứ nầy tồn tại với nhau và ảnh hưởng lẫn nhau. Như trẻ em

Thận khí hư yếu tất phải thấy hiện tượng nguyên khí bất túc; Lại như ốm lâu mất sự chám sóc cũng dần dà liên lụy đến Thận, cho nên khi biểu hiện chứng trạng có khá nhiều chỗ tương tự, vì dụ như tinh thần thể trạng hư khiếp, lộng tóc khộ ròn, da thìịt gầy còm, tinh thần bạc nhược. Nhưng Thận khí hư nhược biểu hiện chủ yếu ở chỗ Tiên thiên Thận tinh tàng chứa bất túc, lâm sàng thường thấy các chứng kém trí khôn, tinh thần đằn độn, phát dục chậm chạp, thđp mụ chũng thành hang, không kín hộp sọ v.v. Đây là điểm phân biệt với chứng nguyên khí hư nhược.

Trích dẫn y văn

Sinh ra sác mật không có vẻ sáng sủa, da thịt nhẽo, đại tiện ra nước tráng, mình không cđ sắc máu, luôn luôn vướng mắc hay ọe, mắt không lấp lánh... nên dùng phép tám thân thể (Thai khiếp - Tiểu nhi dttợc chứng trực quyết).

Chứng thai khiếp, sau khi sinh ra mặt không sáng sủa, da thịt nhẽo, đại tiện sác tráng, mình không có sác máu, mắt không lấp lánh, luôn luôn vướng mác hay ọe, đây là Thai khiếp, nếu không phải cha mẹ sinh ra khi đã quá luống tuổi, thì cũng là sinh ra ở người đã đệ nhiều làn, khi gần hình thành thai thì nguyên tinh cũng rời rạc gàn kiệt; Sau khi thụ thai khí huyết lại khó nuôi dưỡng trưởng thành đến nỗi sinh ra khiếp nhược. Nếu hậu thiên được chăm sóc hợp lý, mười phần thi maý ra bảo toàn được một, hai, dùng Điều nguyên tán để hỗ trợ (Thai bệnh luận - Ấu ău tập thành).

Xem tiếp >>