Mã thầy

Tên khác:

Tên thường gọi: Còn gọi là Củ năn, Bột tề, Địa lê, Thông thiện thảo, Thủy vu, Ô vu, Ô từ, Hắc sơn lăng, Địa lật, Hồng từ cô.

Tên khoa học: Heleocharis plantaginea R. Br.

Tên tiếng Trung: 荸薺, 荸荠.

Họ khoa học: Thuộc họ Cói Cyperaceae.

Cây Mã thầy

(Mô tả, hình ảnh Mã thầy, phân bố, thu hái, chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý...)

Mô tả

Cây có củ to mọc dưới nước. Thân không có lá, tròn dài, gần như chia đốt, ngoài mặt có khía dọc, phía trong có nhiều vách ngang. Lá được thay thế bới những bẹ hình trụ. Cụm hoa chỉ gồm có một bông nhỏ màu vàng nâu ở ngọn.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây mã thầy được nhân dân những vùng núi cao lạnh gần biên giới Việt Nam Trung Quốc trồng để lấy củ ăn.

Củ mã thầy to bằng củ hành, ngoài có lớp vỏ màu nâu đen. Khi dùng thì cạo lớp vỏ này rồi ăn sống hay nấu với thịt. Có khi được nấu chè ăn cho mát.

Thành phần hoá học

Củ Mã thầy chứa 68,52% nước, 18,75% tinh bột, 2,25% đạm, 0,19% mỡ và 1,58% chất khoáng.

Tác dụng dược lý

Củ mã thầy chứa Puchiin, một chất có tính kháng khuẩn không chịu nhiệt. Điều này giải thích tại sao nước ép củ mã thầy lại có tác dụng ức chế đối với một số loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, trực khuẩn coli...

Vị thuốc Mã thầy

(Công dụng, liều dùng, quy kinh, tính vị...)

Tính vị

Củ mã thầy có vị ngọt, tính hàn,

Tác dụng

Tác dụng ích khí, an trung, khai vị, tiết thực, được sử dụng để trị nhiều bệnh do nhiệt, vàng da hay tỳ vị hư hàn.

Công dụng và liều dùng

Ngoài công dụng làm thức ăn bổ mát, mã thầy được dùng làm thuốc chữa bệnh tiêu khát, bệnh về gan, trường hợp nhiệt, ngày dùng 10-20g dưới dạng thuốc sắc.

Ứng dụng lâm sàng của vị thuốc Mã Thầy

Chữa đái máu

Mã thầy 150g, rau câu 30g, râu ngô 30g, sắc uống ngày 1 thang, chia nhiều lần.

Chữa băng huyết

Lấy mã thầy 1 củ đốt tồn tính, tán bột, uống với rượu nhẹ.

Chữa bệnh trĩ

Mã thầy 500g (giã nhỏ), địa du 30g, đường đỏ 150g, cho tất cả vào sắc nhỏ lửa lấy nước, ngày uống 2 lần, cần uống trong 3 ngày liền.

Chữa ho gà

Mật ong 50g, màng trong mề gà (sao vàng tán bột) 10g, tỏi 10g (ép lấy nước), mã thầy 500g (ép lấy nước), cho vào một lượng nước đun sôi, chia 2 lần uống, mỗi lần 2 thìa cà phê.

Thanh nhiệt tiêu thũng

Củ mã thầy 500g, thịt vịt nước 500g, đường phèn 30g, nấu ăn. Hay củ mã thầy 60g, cá diếc 300g, hành, dấm, đường 20g, nấu ăn.

Hạ áp, thanh nhiệt, tiêu thũng

Củ mã thầy 100g, thịt lợn nạc 300g, rau cần 200g, dầu, hành, đường, làm thành món xào và ăn.

Bổ phế thận

Củ mã thầy 100g, bầu dục lợn 1 đôi, đường phèn 30g (đập nát), nước 2.000ml, làm sạch đun sôi 25 phút và ăn.

Thanh nhiệt lợi thủy

Mã thầy 60g, củ cải trắng 150g, gạo 200g, nấu thành cháo ăn.

Chữa chứng mụn nước

Lấy 6 củ mã thầy rửa sạch, giã nát, trộn đều với lòng trắng của 1 quả trứng gà, rồi bôi lên mụn.

Chữa phù toàn thân, tiểu tiện khó, khát nước, táo bón

Củ mã thầy 20g, rễ lau tươi (lô căn) 30g, sắc lấy nước uống ngày 1 thang chia 2 – 3 lần...

Thaythuoccuaban.com Tổng hợp

*************************