Hắc lào

I. Đại cương:

Hắc lào là một tổn thương da thường gặp. Tác nhân gây bệnh là một loại vi nấm cạn thuộc nhóm Dermatophytes và thường gặp nhất là 2 loại: Trychophyton và Epidermophyton.

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên thường gặp ở tuổi thanh thiếu niên và trung niên, nam nhiều hơn nữ, ở những người làm việc trong môi trường ẩm ướt, ra mồ hôi nhiều, bơi lội trong vùng nước bẩn, hay vệ sinh kém. Đường lây truyền chính thường từ người (qua quần áo, khăn lau); ngoài ra có thể gặp từ gia súc (chó, mèo…), đất...

Bệnh thường khởi đầu ở một bên bẹn, sau đó có thể lan sang bên kia và ra sau mông. Ngoài ra, bệnh còn có thể gặp ở chi, bụng và mặt.

Dấu hiệu nổi bật là ngứa, nổi mẩn đỏ và mụn nước ở vùng tổn thương. Ðầu tiên bệnh nhân có cảm giác ngứa, ngứa cả ngày lẫn đêm, tăng nhiều khi ra mồ hôi, trời nóng nực hay về đêm. Sau đó phát hiện ở vùng ngứa một mảng da màu đỏ hoặc sẫm màu, có viền bờ rõ rệt nổi cao hơn bề mặt da lành, trên viền bờ có mụn nước lấm tấm. Tổn thương da có xu hướng lành ở trung tâm teo da, có ít vẩy trắng khi cạo. Nhưng không điều trị sớm thì càng gãi càng chà xát vùng tổn thương ngày càng lan rộng ra vằn vèo nhiều vòng cung (diễn tiến ly tâm tương tự như đồng tiền nên còn được gọi là lác đồng tiền). Tổn thương có thể chàm hóa hoặc lây sang người khác do tiếp xúc trực tiếp hay lây qua quần áo, khăn lau ẩm ướt. Bệnh nhân ngứa gãi nhiều, các sợi nấm ăn vào móng, gây sần sùi các móng, vùng tổn thương trên da có thể bị bị nhiễm trùng.

Nhiều người bị bệnh ở vùng kín không dám đi khám bệnh, tự mua thuốc về bôi hay uống. Triệu chứng bệnh thay đổi nhưng bệnh không khỏi hẳn được, bệnh giảm rồi lại tái phát. Hơn thế nữa nếu bôi thuốc không đúng (thuốc quá mạnh, bôi dây sang da lành hay da non, thuốc không đúng bệnh…) có thể gây ra tình trạng phỏng, chảy nước nhiều, ngứa dữ dội… trong một số trường hợp có thể gây nhiễm trùng, đi lại khó khăn

Hiện tại YHHĐ đã sử lý rất tốt bệnh này, tuy nhiên một số trường hợp bệnh dai dẳng bị đi bị lại thì sự can thiệp bằng đông y có hiệu quả tốt

II. Điều trị

1. Nhiệt độc

Triệu chứng: Lớp da cục bộ nổi từng đám, dày cộm khô ráo, sắc đỏ , rất ngứa, khát nước tâm phiền

Pháp trị: Thanh nhiệt giải độc

Bài thuốc: Thổ phục linh hoàn

		Thổ phục	310	Sơn đậu căn	250	Hoàng dược tử	125
Bạch tiễn bì	125	Thảo hà xa	250	Hạ khô thảo	250

Làm hoàn mỗi ngày uống 12 gam chia 2 lần.
Kết hợp với thuốc rửa Tam tử thang

		Địa phụ tử	50	Thương nhĩ tử	50	Sa sàng tử	50
Hoàng bá	30	Khổ sâm	30

Sắc với 2000ml nước sôi 20 phút. Ngày rửa 2 lần khi thuốc còn ấm

Triệu chứng: Do hư tổn bừng đỏ

Pháp trị: Lương huyết hóa ban

Bài thuốc: Kim thị tiêu ngân giải độc thang

		Thủy ngưu giác phiến	30	Tao hưu	30	Tử hoa địa đinh	30
Xích thược	20	Bạch tiễn bì	30	Toàn yết	6	Bản lam căn	25
Ngân hoa	15	Sinh địa	30	Khổ sâm	10	Thổ phục linh	30
Hải đồng bì	12

Thuốc dùng ngoài: Hồng phấn cao: Hồng phấn(tán bột) 6 gam ; Ngọc hoàng cao 30gam

Cách dùng: 2 vị trộn đều thành cao, lấy bạc hà sát lên vùng da tỏn thương( trước khi dùng bôi diện tích nhỏ xem có phản ứng hay không) Cẩn thận với diện tích da quá rộng.

2. Nhiệt độc kiêm thấp

Triệu chứng: Lớp da tổn hại loét nát đỏ bừng, ẩm ướt hoặc chẩy ra nước dính.

Pháp trị: Thanh nhiệt giải độc khứ phong trừ thấp

Bạch chủy phương		Thổ phục linh	30	Cam thảo	6	Uy linh tiên	15
Bạch tiễn bì	15	Ngân hoa	9	Bản lam căn	15	Thảo hà xa	15
Sơn đậu căn	9

Nếu dính nhiều dùng bài

Thổ hòe ẩm

Thổ phục linh

Hoa hòe

Cam thảo

3. Tỳ thấp quá thịnh

Triệu chứng: bụng đầy rêu lưỡi nhớt

Pháp trị: Thanh nhiệt giải độc kiện tỳ táo thấp

Bài thuốc: Lý thị nghiệm phương

		Thổ phục linh	15	Khổ sâm	6	Bạch tiễn bì	9
Ý dĩ	15	Uy linh tiên	12	Ma nhân	15	Chi tử	6
Xương truật	6	Xuyên luyện căn bì	9	Cam thảo	6	Hoàng liên	3
Phỉ tử	9

Hoặc dùng bài Củng thị nghiệm phương

		Mã tiền tử	3	Lưu hoàng	3	Tế tân	3
Băng phiến	3	Sinh thảo ô	3	Hùng hoàng	6	Sinh bạch phàn	6

Thuốc bôi ngoài Tiên chứng huân tẩy phương

		Xương truật	9	Hoàng bá	9	Khổ sâm	9
Phòng phong	9	Đại phong tử	30	Bạch tiễn bì	30	Tùng hương	12
Hạc sắc thảo	12	Ngũ bội tử	15

Các vị tán bột nhỏ khô, cuộn vào giấy giống điếu thuốc lá, xông cho khói bám vào chỗ da bị bệnh .ngày 1 đến 2 lần mỗi lần 30 phút.

4. Âm huyết bất túc

Triệu chứng: Nốt chẩn ở bì phu đỏ bừng, dầy cộm, thô ráp, ngứa và hay tái phát, khát nước đại tiện khô, hồi hộp choáng váng.

Pháp trị: Tư âm nhuận táo, lương huyết hóa ban, khư phong trừ ngứa

Bài thuốc: Tiết thị ngân tước bệnh gia truyền nghiệm phương

		Đương qui	6	Đan bì	6	Sà thoái	6
Bạch tật lê	30	Thổ phục linh	15	Tử thảo	15	Phòng phong	15
Lô căn tươi	30	Mẫu lệ	10	Cam thảo	3	Bạch thược	10
Đại hoàng	10

Nặng hơn thì dùng bài Kim thị tiêu ngân giải độc thang

		Đại hoàng	30	Mạch môn	12	Ngân hoa	15
Đan sâm	20-30	Bạch tiễn bì	30	Ô sà	15	Huyền sâm	20
Thủy ngưu giác	30	Xích thược	20	Tử thảo	20	Địa phụ tử	25
Uy linh tiên	12

5. Tà khí thấp nhiệt

Triệu chứng: Huyết hư sinh phong có kiêm chứng đắng miệng nhớt, tiểu tiện vàng sẻn.

Pháp trị: Dưỡng huyết Thư phong, hòa doanh thanh nhiệt trừ thấp.

		Sinh địa	30	Đương qui	9	Xích thược	9
Hoàng cầm	9	Thương nhĩ tử	9	Bạch tiễn bì	9	Cam thảo	6
Địa phụ tử	9

Thuốc dùng ngoài Ban mâu thố tẩm tễ

		Toàn trùng	16con	Ban miêu	12con	Bì tiêu	12
Ô mai nhục	30	Mễ thố	500ml

Các vị thuốc ngâm với dấm ăn sau 7 ngày đêm, lọc lấy nước bôi vào các nơi đau

Thuốc dùng ngoài Đoàn thị ngưu bì tiên nghiệm phương

Ban miêu

0,2

Tạo thích giác

Xa tiền thảo

Các vị thuốc ngâm với dấm ăn sau 7 ngày đêm, lọc lấy nước bôi vào các nơi đau

BÌ HÓA TOÀN THÂN

Tư vấn chữa bệnh bì hoá toàn thân

1. Nguyên nhân do Huyết táo

Triệu chứng: Giai đọan đầu gây đau mỏi ở nhiều đốt xương ở chân, tay, các khớp nhỏ, kèm theo da khô ráp, có khi gây tróc vảy vào mùa hanh khô, vận động khó khăn tăng dần nhất là việc đi lại, bệnh nhân ngại lao động hoặc cử động nhiều, dần dần một số vùng hoặc toàn bộ da khô cứng, cơ bắp teo, các khớp khó co duỗi, bệnh nặng nuốt nước bọt cũng khó khăn, ảnh hưởng đến việc ăn uống, làm cho bệnh nhân nhanh suy kiệt, tiểu tiện vàng sẻn, đại tiện táo, chất lưỡi đỏ, khô có khi xuất hiện những mảng thâm quầng trên mặt lưỡi, rêu lưỡi vàng, mạch tế sác

Phép: Bổ khí dưỡng huyết, sinh tân, nhuận táo, khu phong thanh nhiệt

Thầnkhí tả vinh thang		Hoàng kỳ	12	Nhân sâm	10	Qui đầu	12
Sinh địa	16	Hoàng liên	0.6	Hoàng cầm	12	Liên kiều	0.8
Thăng ma	10	Cát cánh	12	Cam thảo	0.8	Toàn yết	0.8
Địa long	12	Đào nhân	10	Tô mộc	10	Manh trùng	0.6
Thủy điệt	10	Xạ hương	00.4

-Cách bào chế: Toàn yết rút ruột bỏ đâu, chân phấn nhu mễ sao ủ dòn, manh trùng bỏ đầu cánhchân phấn nhu mễ sao ủ dòn, thủy điệt, Địa long phán nhu mễ sao ủ dòn. Các vị trên + 1900 ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 150 ml

-Cách dựng: Ngày uống 1 thang chia 3 lần

-Thuốc dùng ngoài: Bạch hoa xà, Tạo giác thích, Khổ sâm nấu ngâm rửa hoặc tắm hàng ngày. sau khi ổn định uống tiếp Phòng phong thông thánh tán để duy trì