CAM NHÃN

Đại cương

Loại bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ bị cam tích. Lúc đầu mắt đỏ, nhặm, ngứa, dính, chói, đau nhức, chảy nước mắt. Về sau mắt mờ dần, tròng đen có màng trắng hoặc màng xanh, khát, uống nhiều mà vẫn gầy ốm, tiêu chảy, bụng trướng, mũi khô. Còn gọi là Cam Mắt, Nhãn Cam (Thánh Huệ Phương, Q. 87), Cam Tích Thượng Mục.

Nguyên nhân

+ Do cam nhiệt, Can hỏa bốc lên gây nên.

+ Do cam tích, tiêu chảy, nóng về chiều lâu ngày làm cho tinh khí bị suy hao, không nuôi dưỡng được mắt gây nên.

Điều trị

Do Can Tỳ suy yếu

Triệu chứng: Ăn ít, bụng trướng, mặt vàng, cơ thể gầy ốm, quáng gà, tròng trắng mắt khô.

Điều trị: Kiện Tỳ, tiêu thủng, dưỡng Can, làm sáng mắt.

Bát trân thang gia giảm

Bát trân thang	Đẳng sâm	8	Bạch truật	6	Bạch linh	6
Cam thảo	3	Qui đầu	6	Thục địa	10	Bạch thược	6
Xuyên khung	4	Sơn tra	4	Trần bì	4	Dạ minh sa	4

Triệu chứng: Bụng đầy, tiêu lỏng, sốt về chiều, trong người bứt rứt không yên, tròng đen có màng hoặc mắt bị lở loét. Pháp: Kiện Tỳ, thanh Can, sát trùng, tiêu cam. Dùng bài Phì Nhi Hoàn

	Nhân sâm	8	Bạch truật	6	Bạch linh	6
Trích thảo	3	Sơn tra	5	Thần khúc	4	Mạch nha	4
Hoàng liên	3	Hồ hoàng liên	2	Lô hội	3	Sử quân tử	2

Tán bột, trộn mật làm hoàn, mỗi hoàn 4g. Ngày uống 2 – 3 viên.

Giải thích: Nhân sâm, Bạch truật, Phục linh, Cam thảo, Sơn tra, Thần khúc, Mạch nha để kiện Tỳ, tiêu tích; Hoàng liên, Hồ hoàng liên thanh thấp nhiệt; Lô hội, Sử quân tử thanh nhiệt, sát trùng, tiêu cam).

Nếu nhiệt nhiều dùng bài: Sơ Can, tả nhiệt, dùng bài Tả Can Thang

Chích thảo

Địa cốt bì

Tang bạch bì

Xay thô, mỗi lần dùng 12g sắc uống Nếu nhiều màng mộng dùng bài Thanh Nhiệt Thoái Ế Thang (107b).

	Chi tử (sao sơ),	Hồ hoàng liên	Mộc tặc
Xích thược	Sinh địa	Linh dương giác	Ngân sài hồ
Thuyền thoái	Cam thảo	Cúc hoa	Tật lê
Long đởm thảo	Đăng tâm thảo

Trị cam nhiệt bốc lên gây nên chứng cam nhãn, mi mắt sưng, ngứa, lở loét, mắt có màng, chảy nước mắt.

Bài thuốc khác

+ Thảo quyết minh sấy khô, Gan gà (hoặc heo), thêm rượu vào chưng chín, ăn (Bản Thảo Cương Mục).

+ Gan dê hoặc gan heo, đem phơi sương một đêm, chấm với Dạ minh sa, ăn (Trung Y Học Khái Luận). Thuốc nhỏ mắt:

. Sữa người hợp với Nhất Cửu Đơn (68b) nhỏ vào mắt.

NHẤT CỬU ĐƠN (Nhãn Khoa Cẩm nang): Âm đơn 0,8g, Dương đơn 3,6g, Bằng sa (đốt khô) 0,36g, Đởm phàn (sống) 0,2g. Tán nhuyễn, trộn đều. Cho vào bình sành cất, để dành dùng dần. Khi dùng, lấy một ít chấm vào khóe mắt.